Пӗррехинче — Шупашкартан ҫула май килекен автобуспа Шӑмӑрша таврӑннӑ чух — шӳтле лару-тӑрӑва лекрӗм. Туристсем иккен, Ульяновск хулине экскурсие каяҫҫӗ.
Хайхи Карапай Шӑмӑршӑран иртрӗмӗр те, сылтӑм енче пысӑк сас паллисемпе «Ясная поляна» тесе ҫырса ҫапнине курсан туристсем водителе чарӑнма ыйтрӗҫ. Кӗпӗрленсех тухрӗҫ автобусран, пурте «Ясная поляна» умӗнче сӑн ӳкерӗнеҫҫӗ.
— Лев Николаевич Толстой усадьби аякра-и? — чӑнласах ыйтаҫҫӗ манран майрасем. Вӗсем чӑн-чӑн Ясная Полянӑна — Тула облаҫӗнче вырнаҫнӑ историллӗ тӑрӑха — пирӗн патӑртипе пӑтраштараҫҫӗ иккен. Ҫапла ҫав вӑл шкулта географие начар вӗренсен, Лев Толстой писатель биографине пӗрре те алла тытса курмасан...
— Ҫук, тетӗп ҫаксене, — Лев Николаевич пирӗн ене килсе курман, Пушкин вара пулнӑ тесе калаҫҫӗ.
— Пулнӑ-и, пулман-и — сӑн ӳкерчӗке Интернета лартатпӑр. Ясная Поляна шӳт мар! — ахӑлтатсах кулаҫҫӗ туристсем.
Шӑмӑршӑ тӑрӑхӗ мӗн ӗлӗкрен «упа кӗтесӗ» шутланнӑ пулин те, кунта упасем кӑна мӗкӗрнипе килӗшме ҫук. Пирӗн патӑрта Чӗмпӗр кӗпӗрнинчи самаях паллӑ ҫынсем те пӗрре кӑна пулман, ҫӗр улпучӗсемпе вӑрман улпучӗсем те пурӑннӑ.
Калуга облаҫӗн Смоленск облаҫӗн ҫӗрӗнче пӗр анклав вырнаҫнӑ — Калуговски посёлок. Унта 199 ҫын, ҫав шутра 55 ача пурӑнать. Посёлокра пурӑнакан ҫынсемшӗн ку хӑш-пӗр чӑрмавсем кӳнӗ пулать — куҫман пурлӑха регистрацилеме, социаллӑ инженери инфрструктурине юсама чӑрмантарнӑ.
Ӗнер вара Смоленск депутачӗсем икӗ регион хушшинче тунӑ килӗшӗве алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Смоленск облаҫӗ ҫапла май 386 гектар ҫӗр ҫухатать, ун вырӑнне Калуга облаҫӗ ӑна 415 гектар ҫӗр парать. Ку ылмашусене тунӑ хыҫҫӑн Калуговски посёлокӗ Калуга облаҫӗн ҫӗрӗсем ҫинче вырнаҫма тытӑнӗ, анклав шайӗнчен тухӗ.
Асаилтеретпӗр, Чӑваш Енӗн те унашкал анклавсем сахал мар: Елчӗк районӗнчи Вӑрӑмхӑва, Шӑмӑршӑ районӗнчи Улмаллӑ Ял, Канаш тата Максим Горький ялсем. Вӗсем тавра чӑваш ялӗсем пур пулин те вӗсене кӳршӗ республикӑн ҫӗрӗсем ҫавӑрса илнӗ: Канаш тӗслӗхрен Тутарстанӑн Ҫӗпрел районӗн варринче вырнаҫнӑ. Унсӑр пуҫне хӑш-пӗр чӑваш ялӗ республикӑн чиккипе юнашар пулин те Тутарстан ҫӗрне кӗрет (т-х: Чӑваш Паснапуҫ, Ҫӗнӗ Упи, Кивӗ Упи, т. ыт. те).
-8.7 °C